به گزارش فبنا، واقعیت آن است در شرایط فعلی که تولید و صنعت در ایران با چالش‌هایی همچون زیست تورمی، رشد خزنده قیمت ارز، تحریم و موانع صادراتی مواجه است، نمی‌توان انتظار رشد ارزش واقعی بازار سرمایه را داشت. فرشاد مومنی ـ اقتصاددان ـ می‌گوید در شرایطی تولید وجود ندارد، بورس بی‌معنی است.

بازار سرمایه در ایران طی ماه‌های اخیر رکوردهای جدیدی را به ثبت رسانده و از محدوده ۲.۴ میلیون واحد تا مرز ۳.۳ میلیون واحد رشد کرده است. اما برخی از کارشناسان می‌گویند رشد اخیر بازار، بیشتر نتیجه ورود پول‌های تازه و تصمیم‌های دستوری است تا نشانه‌ای از رونق واقعی در اقتصاد.

طی ماه‌های اخیر رئیس سازمان بورس هر از گاهی از امکان رسیدن ارزش بورس ایران به ۴۰۰ میلیارد دلار سخن گفته است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان تحقق آن با شرایط فعلی بیش از آنکه واقعی باشد، رویاگونه است.

یکی از معضلات اصلی بخش تولید و صنعت که موتور محرک بورس محسوب می شود تورم فزاینده است که در حال حاضر به ۴۰.۴ درصد رسیده است

در حال حاضر ارزش دلاری بازار سرمایه ایران به حدود ۱۲۰ میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که حجت‌الله صیدی ـ رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ـ اواسط مهرماه با بیان اینکه بورس باید ۴۰۰ میلیارد دلاری شود گفته بود بازار با تاب‌آوری از شرایطی که پس از جنگ ۱۲ روزه ایجاد شد، عبور کرد. عملکرد سهامداران، بسیاری از نهادهای مالی و بخش مهمی از کارگزاران در این مسیر مطلوب بود. بازار اکنون مراحل تثبیت تعادل را طی می‌کند و به زودی دوران رونق شروع می‌شود.

او یکم آذرماه نیز در جریان یک همایش بازار سرمایه با حضور رئیس جمهور سخنان مشابهی را تکرار کرد و از امکان رسیدن ارزش بورس ایران به ۴۰۰ میلیارد دلار یعنی به اندازه تولید ناخالص داخلی یک ساله سخن گفت. صیدی این را هم گفت که در ۱۵ ماه اخیر تلاش کردیم کارآیی و تاب‌آوری بازار سرمایه را افزایش دهیم و به طور متوسط ۵۰ درصد بازدهی داشتیم. البته رشد بعضی سهم‌ها بیشتر و برخی کمتر از این رقم بود.

اما ۴۰۰ میلیاردی شدن بورس ایران برای فعالان بازار سهام دور از دسترس به نظر می‌رسد؛ چرا که ارزش دلاری بازار سرمایه بعد سال ۱۳۹۹ تا امروز ریزشی تقریبا ۷۵ درصدی را نشان می‌دهد و ارزش امروز بازار تقریبا به یک چهارم سال ۹۹ رسیده و حتی نسبت به سال گذشته حدود ۶۰ میلیارد دلار کاهش یافته است.

تحلیلگران بورس و کارشناسان اقتصادی، ورود شرکت‌های بزرگ، اصلاح نظام بهره، آزادسازی نرخ ارز، ثبات سیاست‌گذاری، کاهش ریسک‌های سیاسی، توسعه میادین انرژی و بازگشت اعتماد عمومی را پیش‌شرط‌های کلیدی جهش بازار سرمایه می‌دانند. این در حالی است که اقتصاد ایران تقریبا همه‌ی موارد مذکور با چالش مواجه است.

یکی از معضلات اصلی بخش تولید و صنعت که موتور محرک بورس محسوب می شود تورم فزاینده است که در حال حاضر به ۴۰.۴ درصد رسیده است. روند افزایشی نرخ ارز نیز هزینه‌های تولید در ایران را مرتبا افزایش می‌دهد. در حال حاضر قیمت دلار به حدود ۱۱۶ هزار تومان رسیده و چشم‌انداز تولید و عرضه کارخانجات را تحت تاثیر قرار داده است.

اگر تورم پایین بیاید، نظام ارز با ثبات شود یا ثبات نسبی داشته باشد، دورنمای اقتصادی پنج‌ساله قابل تصور برای کنشگران اقتصادی ایجاد و ارتباطات و تراکنش‌های بین‌المللی روان و مهیا شود، از سوی دیگر، تنش‌های سیاسی از بین برود، جذب سرمایه‌گذاری خارجی اتفاق بیفتد و قوانین و مقررات برای ورود سرمایه گذار خارجی مهیا شود، ارزش بورس ایران می‌تواند به بالای ۴۰۰ میلیارد دلار هم برسد. اما در حال حاضر چنین شرایطی مهیا نیست.

برخی فعالان بازار سرمایه، علت سبزپوش شدن بورس در هفته‌های اخیر را کمرنگ شدن سایه نزاع‌های منطقه‌ای، آتش‌بس غزه و پیام‌های آمریکا و اسرائیل برای عدم تمایل به جنگ با ایران می‌دانند. بنابراین نمی‌توان نوسانات بازار بورس را چندان به عملکردهای مدیریتی نسبت داد. حتی برخی اقتصاددانان معتقدند تزریق گاه و بیگاه سرمایه به بورس توسط دولت و بانک مرکزی از جمله پرداخت ۶۰ همت به این بازار در تیرماه سال جاری، تنها اثر کوتاه مدت داشته و نمی‌تواند روند پایدار رو به رشدی را در این بازار ایجاد کند.

در این زمینه شاهین شایان آرانی ـ کارشناس بازار سرمایه ـ می‌گوید من از سال ۱۳۷۳ در بازار بورس درگیرم و آشنایی کامل دارم. از آن زمان تاکنون چندین بار این خطای بزرگ رخ داده که سیاست دولتی به نوعی در بازار سرمایه دخیل شده و آن را تحت تأثیر قرار داده است. این دخالت‌ها منجر به ایجاد حباب‌های متعددی شده که مرتباً ترکیده‌اند و سهامداران خرد زیادی متضرر شدند و آنها را از صحنه خارج کرد. 

به گفته وی،  باید اقتصاد را اصلاح کرد؛ با درست شدن خود اقتصاد و در کنار آن، عدم دخالت سیاست در سیاست‌گذاری‌های بازار به مرور آن اعتماد بازمی‌گردد. اما این امر زمان‌ بر است و با روشن کردن کلید، همه چیز به یک‌ باره اصلاح نمی‌شود.