به گزارش فبنا، با نزدیک‌شدن به ایام انتخابات مجلس دوازدهم در 11 اسفند شاهد اظهارات و ادعاهای غیر واقع توسط برخی نامزدها هستیم. این اظهارات در حوزه اقتصاد کاملاً عامه‌پسند است اما منجر به ایجاد توقعات اشتباه می‌شود.

اخیراً مسعود پزشکیان نماینده فعلی مجلس یازدهم و نامزد مجلس دوازدهم در گفتگویی با کنایه گفته است که آن مرغی که می‌گفتند به برجام ربطی ندارد 20 هزار تومان بود و الان همان مرغ 120 هزار تومان شده است!

پزشکیان برای بزرگ‌تر نشان‌دادن اختلاف قیمت‌ها سعی می‌کند کف قیمت مرغ در دولت روحانی را با قیمت بازار در شرایط کنونی مقایسه کند؛ اما در این میان چند نکته وجود دارد.

قیمت مرغ 120 هزار تومان است؟

ادعای مرغ 120 هزار تومانی در شرایط کنونی یک قیمت سازی کذب است، چرا که طبق مشاهدات میدانی، مرغ گرم در خرده فروشی های سطح شهر تهران از قیمت 80 هزار تومانی حکایت دارد که در برخی موارد حتی 75 هزارتومان هم عرضه می شود.

رئیس اتحادیه فروشندگان پرنده و ماهی تهران نیز با بیان اینکه فروش مرغ در تهران بیش از 85 هزار تومان مجاز نیست، تصریح کرد: در میادین میوه و تره‌بار مرغ با نرخ 78 هزار تومان عرضه می‌شود.

قیمت مرغ تنها در ایام خاصی به‌واسطه افزایش تقاضا در برخی از فروشگاه‌ها افزایشی شد، درحالی‌که عرضه بدون محدودیت مرغ مصوب دولتی نیز وجود داشت. به طور نمونه با افزایش تقاضا برای خرید مرغ به دلیل ایام عید قربان و غدیر و نزدیک‌شدن به ماه محرم، قیمت مرغ در تابستان به حدود 111 هزار تومان رسید اما در همان زمان هم وعده داده شد که با فروکش کردن تقاضا شاهد کاهش قیمت مرغ خواهیم بود و این اتفاق هم رخ داد.

دلالی گرانی مرغ چیست؛ برجام یا تورم داخلی و جهانی؟

گذشته از افزایش تقاضا، از مهم‌ترین دیگر دلایل افزایش قیمت مرغ می‌توان به کاهش جوجه‌ریزی، گرانی نهاده‌ها، زودتر راهی کردن مرغ‌های تولیدی با وزن کمتر به کشتارگاه توسط مرغداران و به‌طور کلی کاهش عرضه دانست که نیاز به تدابیر سیاستی دارد نه مذاکره با آمریکا و برجام!

علاوه براین از سال 99 افزایش قیمت غذایی در سطح جهان به واسطه خشکسالی شروع شده بود و بعد از جنگ روسیه و اوکراین این روند تشدید شد. پس طبیعی بود که هزینه های تولید افزایش یابد و این ارتباطی به برجام نداشت.

شجاعت دولت سیزدهم در حذف ارز 4200

مرغ در نیمه فروردین 1400 (دولت روحانی) از حدود 12 هزار تومان به 20 هزار و 400 تومان رسید (قیمت مصوب دولتی) اما در بازار آزاد 40 هزار تومان بود اما پزشکیان برای این که مخاطب را بیشتر تحریک کند، مرغ 20 هزار تومانی را با مرغ 120 هزار تومانی مقایسه میکند که از اساس هم واقعیت ندارد.

اما یکی از دلایل گرانی مرغ حذف ارز 4200 در اردیبهشت 1401 بود که قیمت مصوب مرغ را 60 هزار تومان کرد. حذف ارز 4200 هم یکی از تکالیف مجلس به دولت بود که دولت روحانی پیش از این شروع کرده بود و خواه یا نخواه دولت سیزدهم هم باید آن را اجرا می کرد.

نکته قابل توجه این است که در همان زمان حذف ارز 4200 بسیاری از کارشناسان مدعی بودند که با حذف ارز 4200 قیمت مرغ به 120 هزار تومان خواهد رسید اما در شرایط تورمی کشور (که دلایلی غیر از برجام دارد) بازار مرغ از اردیبهشت 1401 تا زمان فعلی یعنی زمستان 1402 حدود 18 هزار تومان تغییر کرده و اکنون قیمت مصوب 78 هزار تومان به راحتی در دسترس مردم است.

دولت سیزدهم و افزایش یارانه از 45 هزار تومان به 620 هزار تومان
نکته مهم‌تر این که هرچند قیمت مرغ در دولت سیزدهم به‌واسطه حذف ارز 4200 افزایش پیدا کرد اما به همان میزان هم یارانه نقدی افزایش پیدا کرد. یعنی دولت سیزدهم در ابتدای سال 1401 با حذف سیاست رانتی ارز 4200 تومانی یارانه مستقیم 45 هزار تومانی را به 300 تا 400 هزار تومان افزایش داد.

و در ادامه در قالب طرح کالابرگ 120 هزار تومان دیگر به مبلغ یارانه هر فرد ایرانی اضافه شد، البته این افزایش منوط به خرید کالاهای اساسی بود.

اخیراً هم در قالب اجرای طرح کالابرگ الکترونیک فجرانه، اعتبار اضافه خرید کالا از 120 هزارتومان به 220 هزار تومان است.
یعنی به گفته علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت مبلغ 400 هزارتومانی کالابرگ با 220 هزار تومان افزایش به‌ازای هر نفر به 620 هزار تومان رسید.

نکته پایانی

بدون شک افزایش یارانه در شرایط تورمی فعلی وظیفه دولت است که هم‌زمان با کنترل قیمت کالاهای اساسی همانند مرغ باید رقم بخورد اما نمی‌توان بدون توجه شرایط ذاتی اقتصاد ایران که دچار تورم مزمن است (حتی قبل از برجام) ‌مشکلات را به برجام و مذاکره ربط داد و برای تخریب رقیب، ذهنیت مردم را خراب کرد.

تورم دورقمی برای هیچ‌کس افتخار نیست؛ اما کنترل این تورم و پیشگیری از افزایش آن یکی از دستاوردهایی است که نمی‌توان آن را با دروغ‌هایی مثل مرغ 120 هزارتومانی انکار کرد چرا که تجربه دولت روحانی ثابت کرد که برجام هم نتوانست معیشت مردم را تضمین کند و فنر مشکلات اقتصادی بعد از مرگ برجام، ‌به ناگاه در رفت و امروز دچار مشکلات آن هستیم که مهم ترین آن ایجاد انتظارات تورمی است که با کوچکترین تحریک روانی همه بازارهای مالی و حتی کالاهای اساسی را بهم می ریزد.