در خرداد ماه با افزایش ریسک سیتماتیک ناشی از اعتراضات بابت گران شدن اجناس به دلیل حذف ارز 4200 تومانی و همچنین اعتراضات بازنشستگان در سطح کشور مواجه بودیم؛ بنابراین نقدینگی به سمت دارایی های امن مثل سکه و دلار کوچ کرد، اما در بورس از ابتدای خرداد تا امروز حدود 8هزار میلیارد تومان از بازار خارج شده است و ارزش معاملات خرد که حتی به 7هزار میلیارد تومان در روز رسیده بود، در حال حاضر به 3 هزار میلیارد تومان رسیده است؛ بنابراین بازار سهام در شرایط رکودی به سر می‌برد و سهامداران بورسی فشار زیادی را تحمل می کنند، زیرا از رشد بازارهای موازی و تورم کاملاً عقب افتاده اند.

در خصوص حذف ارز 4200 تومانی، واقعیت این است که این اتفاق (آزادسازی قیمت‌ها) دیر یا زود باید رخ می داد چرا که برخی از شرکت ها مانند تایرسازان و شوینده ها زیانده شده بودند. این افزایش نرخ ها سود حداقلی را عاید آنها می کند اما برای زنده ماندن آنها نیاز به یک مرحله دیگر افزایش نرخ احساس می شود. به طور مثال در گروه لاستیک، شاهد افزایش نرخ 30 درصدی در تایر بودیم که این موضوع شاید حاشیه سود آنها را به حوالی 10 درصد برساند اما این کافی نیست؛ میانگین حاشیه سود ناخالص این صنعت بین 25 تا 30 درصد است.

از طرفی شرایط سیاسی کشور در فضای خاصی قرار دارد. خواسته های ایران مانند خروج نام سپاه از فهرست تحریم ها سبب کند شدن روند مذاکرات شده و عدم همکاری با آژانس انرژی هسته ای در نهایت سبب صدور قطعنامه علیه کشور شده است. سران کشور قطعاً می‌دانند هیچ کشوری بدون همکاری و ارتباط با دنیا، اقتصاد مناسبی نداشته است؛ بنابراین حداقل برای جلوگیری از سخت زندگی کردن مردم، می توان در برخی از مسائل تغییر عقیده داد. تمام این موارد سبب رشد دلار تا محدوده بالای 33هزار تومان شد و حتی در صورت پایداری شرایط فعلی رسیدن به اعداد بالای 35 هزار تومان دور از انتظار نیست.

طی هفته گذشته اعلام شد، صادرکنندگان می توانند اسکناس حاصل از صادرات را در بازار آزاد عرضه کنند که این موضوع سبب کاهش اختلاف قیمت نیما و آزاد شد. این موضوع اگر بابت کل ارز حاصله توسط صادرکنندگان اجرایی شود، عملکرد مناسبی را برای بورس و کنترل قیمت ارز به همراه دارد. تورم در اردیبهشت به 39 درصد رسید و به نظر می رسد با افزایش قیمت کالاهای اساسی، در خرداد و تیر ماه، با رشد مجدد تورم مواجه شویم. همین موضوع افراد را مجاب به خرید دارایی کرده و تقریبا همه بازارهای موازی بورس با رشد مواجه شدند. بنابراین بورس که در سال گذشته کاملا از تورم عقب مانده بود، در مقطع فعلی نیز با رشد خاصی مواجه نشده است، بنابراین یکی از بازارهای با ریسک به ریوارد مناسب برای خرید محسوب می شود.

در صنایع بزرگ و شاخص ساز باید به چند نکته مهم توجه نمود. قیمت کامودیتی ها، ریسک های فروش علی الخصوص صادرات محورها، مشکلات برق در تابستان و گاز در زمستان. در خصوص کامودیتی ها، جنگ روسیه و اوکراین و همچنین افزایش تورم جهانی سبب بالاماندن قیمت ها بوده اما افزایش نرخ بهره می تواند ترمز رشد را بکشد، بنابراین پیگیری اخبار جنگ بسیار مهم است. پس از تحریم روسیه، این کشور اجناس خود از جمله نفت، فلزات و ... را با تخفیف های بالای 30 درصد بفروش می رساند و عملا سهم بازار ایران را دستخوش تغییراتی کرده است. برخی شرکت ها علی الخصوص شرکت های فعال در گروه فلزات اساسی که برق زیادی مصرف می کنند، تولیدشان در تابستان با محدودیت مواجه شده و مطابق با اعلام آنها با هزینه های زیادی همراه هستند.

اگر ظرفیت های جدید در حوزه برق ایجاد نشود، در سال های آتی مشکلات تولید با شدت بسیار بیشتری نمود پیدا می کند. بنابراین می توان به صنعت پالایشگاهی به عنوان گزینه کم ریسک تر در این بخش اشاره کرد، چرا که تولید و فروش آنها با مشکلی مواجه نیست، از طرفی شاخص قیمت گذاری محصولات آنها رو به افزایش است و نرخ دلار نیز صعودیست. در این حوزه صندوق پالایش گزینه کم ریسک و مناسبتری می باشد چرا که با ارزش خود حداقل 50 درصد فاصله دارد.

در گروه خودروسازان ورود پول به شرکت های مهم گویای آن است که ارزشگذاری سایپا و ایران خودرو به مراحل پایانی رسیده و خریداران جدی دارند. مخصوصا سایپا چرا که بلوک آن به اندازه 3 سیت هیئت مدیره است و خریدار عملا کنترل شرکت را در دست خواهد گرفت.

در نهایت باید به این موضوع اشاره شود که ارقام فعلی شاخص کل ریسک چندانی ندارد و به نظر می رسد تا پایان سال بتواند روند صعودی خود را حفظ کند. به سرمایه گذاران پیشنهاد می شود از ظرفیت ها و ابزارهای جدیدی ایجاد شده استفاده کنند. به طور مثال با فرض صعودی بودن بازار، صندوق اهرم می تواند گزینه جذابی برای سرمایه گذاری باشد.

*امین دامچه - مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری «کاریزما»