به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا) و به نقل از بورسان، 14 مدیر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، استراتژی خود را در بازار سهام این روزها مورد بررسی قرارداده اند. نظرات این مدیران ارشد بازار سرمایه نشان می‌دهد بار دیگر نگاه سرمایه‌گذاران عمده به بخش‌های جذابی از بورس که به ارزش ذاتی خود رسیده‌اند جلب شده است. 

بیش‌واکنشی در فروش سهام 

محمد نوربخش؛ مدیر سرمایه‌گذاری سبدگردانی کوروش

گزارش‌های 6ماهه بخش مهمی از سهام بزرگ خوب بود و گزارش‌های بعدی بهتر هم خواهند بود؛ زیرا هم دلار و هم قیمت جهانی کامودیتی‌ها جای نگرانی چندانی ندارند. اینکه بازار فروشنده است سه دلیل عمده دارد 1) نگرانی از افزایش سود بانکی که به نظر بعد از اظهارات رئیس کل بانک مرکزی رفع شده است 2) اقتصاد با قیمت‌گذاری‌های دستوری (مشابه آنچه داشت برای فولاد بورس کالا رخ می‌داد) که عامل ترس سرمایه‌گذاران شد 3) شناسایی سود از سمت سرمایه‌گذارانی که در سود بودند و تصمیم به خروج گرفتند. با در نظر گرفتن این عوامل، تحلیل من آن است که بورس در فروش دچار بیش‌واکنشی شده است. 

برای آنکه بگوییم با خیال راحت می‌توان سهام خرید نیاز است اولا ابهام انتخابات آمریکا رفع شود، ثانیا به ریسک همیشگی خرید سهام توجه شود. اما من به عنوان تحلیل‌گر اکنون سهامی می‌خرم که سود واقعی دارد. با دلار 28 هزار تومانی که حتما سهام ارزنده متعددی وجود دارد. اما یک نکته باید مورد توجه قرار گیرد شرکت‌هایی که اکنون از نوعی رانت (مثلا قیمت انرژی ارزان) استفاده می‌کنند می‌توانند ریسک جدی را برای حفظ سطح سودآوری در آینده داشته باشند. به عنوان سخن آخر توصیه می‌کنم اگر سهامداران نگاه کوتاه‌مدت نداشته باشند، حتما سود خواهند کرد. 

پیش‌خور شدن ریسک انتخابات آمریکا در بورس تهران

محمد صفری، مدیر عامل سبدگردان تصمیم نگار ارزش آفرینان

در تیر و مرداد پیشنهاد خرید نمی‌دادیم، اما خیلی از شرکت‌ها در سه ماه دوم با رشد چشم‌گیر سودآوری مواجه شده‌اند. بنابراین و با توجه به اصلاح اخیر قیمت‌ها می‌توان گفت بخش مهمی از سهم‌ها به سطوح ارزندگی رسیده‌اند. متغیر مهم برای ورود به بازار سهام نرخ ارز است که اکنون در سایه انتخابات آمریکا قرار گرفته است. بنابراین، پیشنهادی که به سرمایه‌گذارها می‌کنیم این است که اگر تا کنون صبر کرده و نقد مانده‌اند، فعلا منتظر بمانند. بعد از انتخابات می‌توانند با خیال راحت ورود پیدا کنند. اما اگر سهامدار هستند با توجه به آنکه بورس به استقبال بایدن رفته و کاهش قیمت سهام به اندازه کافی این ریسک را پیش‌خور کرده است دلیلی برای فروش دیده نمی‌شود. 

جا ماندن قیمت سهام از گزارش‌های 6 ماهه 

علی جهان‌بخش، مدیر تحلیل کارگزاری فارابی

اگر صریح بخواهم بگویم، قیمت‌های سهام و گزارش‌های 6 ماهه با یکدیگر هم‌خوانی ندارند و باید انتظار قیمت‌های بالاتر را داشت. در گروه‌هایی مثل فولاد و پتروشیمی، حتی اگر سود غیرعملیاتی مانند تسعیر ارز را کنار بگذاریم، نسبت‌های قیمت به درآمد (P/E) زیر 5 واحد را در برخی شرکت‌ها می‌بینیم. 

هرچند ریسک‌هایی مثل انتخابات آمریکا و بالا رفتن سود بانکی را مطرح می‌کنند، اما ما برای پیشنهاد خرید سهام ترسی نداریم. اولا همین الان بیش از اندازه به انتخابات آمریکا بها داده شده و پیامدهای ناشی از انتخاب بایدن پیش‌خور شده است. با دلار 20 تا 22 هزار تومان نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگر بین 5 تا 7 را برای بسیاری از شرکت‌ها می‌بینیم. بر این اساس، با انتخاب بایدن هم قیمت پایین‌تری نباید در سهام انتظار داشته باشیم. 

همچنین از انتخابات آمریکا ما مساله هزینه‌های کرونا و کسری بودجه دولت را داریم که ارتباطی با سرنوشت انتخابات آمریکا ندارد. مسائلی که همچنان انتظارات تورمی را بالا نگه می‌دارند و به معنای تضمین سودآوری شرکت‌های بورسی است. 

درباره سود بانکی نیز رویکرد رئیس کل بانک مرکزی این نیست که نرخ‌ها را بالا ببرد. زیرا این اقدام هرچند ممکن است موقتا تورم را کنترل کند اما رشد نقدینگی را بیشتر خواهد کرد. من پیش‌بینی می‌کنم رشد نقدینگی امسال به 40 درصد برسد و با انتظارات تورمی که ایجاد می‌شود، سپرده بانکی نمی‌تواند رقیب جدی سهام باشد. 

به عنوان آخرین سخن باید بگویم که بورس همیشه در بلندمدت برنده بازارها بوده است. سرمایه‌گذاران اگر تخصص کافی دارند، سودآوری شرکت‌ها را به جای عوامل غیربنیادی مبنای خرید و فروش قرار دهند و اگر آشنایی کافی با بورس ندارند از روش غیر مستقیم و صندوق‌ها وارد بورس شوند. 

ناترازی بورس در مقایسه با بازارهای رقیب

ابوالفضل شهرآبادی، مدیر عامل شرکت سبدگردان داریک پارس

اگر وضعیت بورس را با رقبا مقایسه کنیم، تعادل بین بازارها برقرار نیست. بورس با توجه به وضعیت دلار و کامودیتی‌ها باید بالاتر رود و حدود سه ماه ریزش اخیر توجیه‌پذیر نیست و رشد قابل توجهی را به سرمایه‌گذاران بدهکار است. 

در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان با خیال راحت پیشنهاد ورود به بورس داد می‌توان مدعی شد که بورس در قیاس با سایر بازارها نظیر ارز، طلا، خودرو و مسکن و همچنین نسبت قیمت به درآمد ارزان‌ترین بازار است. با این حال، فاکتورهای دیگری نظیر انتخابات آمریکا و سود بانکی موثر هستند و شاید بهتر باشد بگوییم که سرمایه‌گذاران فعلا یکی‌، دو هفته صبر کنند تا کمی از ابهامات کاسته شود. 

در ایران مشابه خیلی بازارهای جهانی، انتخابات آمریکا نقش غیرقابل انکاری دارد. اگر ترامپ رای بیاورد فشار بیشتر بر اقتصاد را شاهد خواهیم بود که دلار و بورس را صعودی می‌کند؛ در صورت انتخاب بایدن اما آرامش و برگشت احتمالی آمریکا به برجام می‌تواند منجر به ریزش دلار و اثر منفی بر بورس شود. در حوزه نرخ بهره نیز افزایش سود سپرده تهدید هست، اما برخی حتی نرخ‌های حدود 20 درصد را معضل چندانی نمی‌بینند. 

در مجموع اینکه چه توصیه‌ای به سهامداران می‌کنیم به این صورت است. کسانی که نقد هستند، فعلا در یک دوره چندهفته‌ای نظاره‌گر بمانند، هرچند بورس بهترین گزینه دوره‌های آتی است. افرادی که سهامدار مانده‌اند نیز نفروشند زیرا به اندازه کافی اصلاح قیمت را تجربه کرده‌اند. 

آماده‌باش بورس برای عبور از هیجان فروش

ولید هلالات، رئیس هیات مدیره سبدگران اقتصاد بیدار

برای توضیح وضعیت فعلی باید تاکید کرد که فضای روانی اثرگذاری بیشتری از شرایط بنیادی و واقعی اقتصاد بر روند سهام داشته است. اما همیشه پس از فروکش هیجان، بازارها به شرایط بنیادی برمی‌گردند. تحولات اخیر سودآوری شرکت‌ها نه تنها در مقیاس فصل تابستان، بلکه در ماه مهر به طور چشم‌گیری بهبود یافته است. مثلا نسبت قیمت به درآمد عقب‌نگر (P/E ttm) بورس در تابستان 4 واحد کاهش یافته است. بنابراین، اگر شرایط فعلی پایدار بماند پاییز بهتر از تابستان است و در مجموع می‌توان P/E عقب‌نگر 10 تا 12 را برای بورس تا پایان سال انتظار داشت که عدد معقولی است. حال اگر سود شرکت‌ها مبنا باشد، بازار در نقطه مناسبی است، اما بازارها آینده را می‌خرند که به نرخ ارز وابسته است. اگر بخواهم توصیه‌ای به ورود کنم، باید گفت که بازار سهام نسبت به رقبا بهتر است و به کف بنیادی رسیده‌ایم. 

انتخابات آمریکا در هر سناریویی با موارد مشابه گذشته قابل مقایسه است. مثلا اگر قطعنامه 598 یا برجام را نگاه کنیم، هرچند شوک کوتاه‌مدتی به نرخ دلار وارد کردند اما مجدد بازار ارز به سطوح قبلی خود برگشت. به نظر من هرچند انتخاب بایدن ممکن است انتظارات را موقتا تغییر دهد، اما در فضای واقعی اقتصاد تغییری ایجاد نمی‌کند. پس با فرض میانگین دلار نیمایی 24 هزار تومان برای سال بعد می‌توان گفت که بورس از نظر بنیادی جذاب است. 

توصیه‌ای که اکیدا به سرمایه‌گذاران دارم پرهیز از خوش‌بینی و بدبینی افراطی است؛ یعنی نمی‌شود یکبار در انتظار دلار 50 هزار تومانی سهام بخرند و یک بار بر مبنای دلار 10 هزار تومانی در صف فروش قرار بگیرند. باید هیجانات را کنترل کرد و هر سهمی را چون بازار مثبت است نخریم و به دلیل منفی شدن بازار نفروشیم. 

کدام گروه‌های بورسی برای خرید جذابند؟

محمد اقبال‌نیا، رئیس هیات مدیره سبدگران آسمان

برای تحلیل وضعیت فعلی بورس و مقایسه آن با گزارش‌های سودآوری 6 ماهه باید بازار را به دو بخش تقسیم کرد. بخشی از سهام که از ارزش ذاتی پایین‌تر است و بخشی از سهم‌ها که همچنان جا برای اصلاح دارند. در رالی صعودی مستقل از ارزندگی، همه سهم‌ها رشد کردند و حتی برخی که ارزنده نبودند بالاتر رفتند. در مسیر اصلاح با همان شدت نزول را تجربه کردیم؛ در نتیجه برخی سهام خیلی ارزنده داریم و یک سری سهم هنوز گران هستند. در شاخص‌سازها می‌توان سهام گروه‌های پتروشیمی، بانکی و فلزی را مطرح کرد و در سهام کوچک نیز برخی تک‌سهم‌های جذاب وجود دارند. 

اگر بخواهم پیشنهاد به خرید سهام در فضای فعلی کنم، قطعا با نگاه میان‌مدت نظر مثبتی به بازار سهام دارم. هرچند در کوتاه‌مدت مسائلی مانند انتخابات آمریکا و خود انتخابات کشورمان می‌توانند نوساناتی را ایجاد کنند. در یک سناریوی دلار 22 تا 25 هزار تومان برای یک سال آینده برخی سهام فلزی و پتروشیمی حتی P/E زیر 5 دارند. 

در مورد ابهام سود بانکی نیز احتمال افزایش را بالا نمی‌بینم و حتی اگر افزایش یابد حدود 25 درصد می‌شود. این نرخ سود تحت سناریویی رخ خواهد داد که حضور ترامپ دلار را مجدد به بالای 30 هزار تومان کشانده و در نتیجه بورس باز هم جذاب می‌ماند. 

تغییر کلید سودآوری در بازار سهام 

محمد کفاش پنجه‌شاهی، مدیر عامل سبدگردان اعتبار

برای آنکه وضعیت فعلی قیمت سهام را با گزارش‌های سودآوری اخیر مقایسه کنیم، ابتدا باید به ماه‌های ابتدایی سال 99 برویم. بورس تهران به لحاظ سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، ظرفیت این استقبال فوق‌العاده را نداشت. عدم تعادل عرضه و تقاض باعث شوک مثبتی شد که در واقع ورود نقدینگی با ظرف بازار سرمایه تطابق نداشت. 

عوامل مختلفی باعث عقب‌نشینی تقاضا شد. اولا انتخابات آمریکا بود که ریسک‌گریزها را از بازار خارج کرد. ثانیا تصمیمات غیرکارشناسی به طور خاص در مورد قیمت‌گذاری دستوری فولاد که البته به ظاهر برطرف شده در کنار احتمال افزایش سود بانکی به ترس بیشتر سرمایه‌گذاران منجر شد. هرچند به ظاهر این نگرانی‌ها در حال رفع شدن است، اما محرک فعلی بورس ورود نقدینگی نیست. بلکه گزارش‌های سودآوری و فروش تابستان و مهر است که در یک سری صنایع موجب ارزندگی قیمت‌ها شده است. 

بر این اساس اگر بخواهم پیشنهاد ورود بدهم در یک سری صنایع مثل پتروشیمی (به طور خاص اوره و متانول) یا برخی شرکت‌های فلزی-معدنی یا بعضی نمادهای بانکی با نرخ دلار 15 هزار تومان قیمت خورده‌اند. بنابراین، در موارد این چنینی با خیال راحت پیشنهاد خرید می‌دهم.

توصیه‌ای که در نهایت به سرمایه‌گذاران می‌کنم آن است که دیگر به دنبال عوامل روانی مانند افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی و امثالهم نباشند و مبنای خریدهای خود را سودآوری و صورت‌های مالی شرکت‌ها بگذارند. 

سه سیگنال پایان فروش‌ها در بورس

علی اصولیان، مدیر عامل سبدگردان الماس

با توجه به رشد سریع بورس در ابتدای سال، انتظار اصلاح قیمت‌ها را داشتیم، اما تصمیمات اشتباه و عجولانه باعث ادامه فروش‌ها و ترس همگانی شد. اکنون در توقف سهام شستا، شاخص کل حدود 35 درصد و خیلی از سهم‌ها بیش از 50 درصد افت داشته‌اند. با این حال گزارش‌های سودآوری شرکت‌های بزرگ عمدتا صادرات‌محور عملکرد بسیاری خوبی داشتند و حتی با دلار 20 هزار تومانی توانسته‌اند سود مناسبی بسازند. این روند در آینده نیز هم بهبود می‌یابد. به طوری که برخی شرکت‌ها اکنون با P/E آینده‌نگر بین 5 تا 6 معامله می‌شوند. اکنون بر مبنای اصلاح سنگین قیمت‌ها، رشد سودآوری شرکت‌ها و متعادل شدن معاملات طی روزهای اخیر می‌توان گفت سیگنال پایان فروش سهام صادر شده است. 

علت اصلی ریزش بورس را ترس و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران می‌دانم. این هراس عمومی با افت قیمت‌ها کلید خورد اما در ادامه به خاطر بدعهدی در عمل به وعده‌های حمایتی و همچنین تصمیمات عجولانه و لغو سریع آنها قوت گرفت. 

درباره ریسک انتخابات نیز هنوز نمی‌توان قطعی پیش‌بینی کرد. اما اگر ترامپ رای بیاورد استارت رشد زده می‌شود و در صورت رای آوردن بایدن، افت چندروزه و متعادل شدن سریع قیمت‌ها انتظار می‌رود. بنابراین، با قیمت‌های فعلی دلار و سهام چندان جای نگرانی برای بورس تهران نیست. 

به سهامداران سه توصیه می‌کنم: اگر تخصص ندارید از طریق صندوق‌ها و سبدگردان‌ها وارد بورس شوید. از هیجان به دور باشید و در نهایت بر اساس سودآوری و نه جو بازار معامله کنید. 

چرا پیشنهاد خرید سهام می‌دهیم؟

وحید عباسیون، مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری کاریزما

سود 6 ماهه و عملکرد مهر شرکت‌ها بسیار خوب بود و بعضا رشد فصلی بالای 60 درصدی سود نمادها را شاهد بودیم. حال آنکه قیمت سهام واکنش درخوری به این گزارش‌ها نشان ندادند. به سه علت خریدار نداریم؟ اول، رشد سریع پنج ماه ابتدایی سال که انتظار اصلاح را ایجاد کرد. دوم، انتخابات آمریکا که ریسک بازار را دست کم به صورت روانی بالا برد. سوم، ریسک سیاست‌گذاری‌های اقتصادی مانند قیمت‌گذاری دستوری فولاد و سود بانکی که البته فعلا رد شده‌اند. 

با این حال، در قیمت‌های فعلی می‌توان گفت به صورت کلی پیشنهاد خرید می‌دهیم. زیرا تحلیل‌گران در ارزش‌گذاری سهام، نرخ دلار بالایی را در نظر نگرفته‌اند. اکنون با دلار 20 تا 22 هزار تومان، می‌توان خریدهای ارزنده‌ای را در برخی سهام انجام داد. 

درباره ریسک سود بانکی نیز احتمال آنکه نرخ بهره تا 23-24 درصد بالا رود وجود دارد، اما نسبت به نرخ‌های فعلی که 20-21 درصد در بازار بین بانکی است چندان جای نگرانی ندارد و در قیمت سهام تا حد خوبی دیده شده است. در سوی دیگر، رشدهای بالای تورم ماهانه را داریم که باعث می‌شود نرخ بهره واقعی منفی بماند و جذابیت دارایی‌های مالی مثل سهام بالا بماند. 

سخن آخر آن است که بورس محلی برای سرمایه‌گذاری بلندمدت بیش از 6 ماه و یک سال است. نیمه دوم سال گزارش‌های بهتری را انتظار داریم و با توجه به اصلاح قیمت‌های اخیر می‌توان گفت که بورس در مقایسه با رقبا ارزان است. 

شاگرد اولی بورس در نیمه دوم 99 ادامه می‌یابد

احمد اتحادپور، مدیر عامل سبدگردان آرمان اقتصاد

بر مبنای گزارش‌های سودآوری 6 ماهه شرایط بنیادی بورس تغییر اساسی کرده است. 15 شرکت بالای هزار درصد رشد سود داشتند و گزارش‌های خوبی در گروه‌هایی مثل فلزی‌ها، پتروشیمی‌ها، کاشی و سرامیک و بانکی‌ها شاهد بودیم. حتی شرکت‌های زیان‌ده نیز وارد محدوده سودآوری شده‌اند. گزارش‌های ماه مهر نیز با توجه به تورم حاکم بر کشور، نرخ فروش 10-20 درصدی و بعضا حتی 30-40 درصدی را تجربه کردند که سود بهتر پاییز را نوید می‌دهند.

علت فروش‌های فعلی آن است که بخشی از فعالان کنونی بازار سهام، حرفه‌ای نیستند و همین باعث شده که هماهنگی بین قیمت‌ها و سودآوری به کندی صورت گیرد. همچنین، ریسک انتخابات خریدها را به تعویق انداخت. اما انتظار می‌رود با عبور از این ابهامات، مجدد نرخ دلار مورد توجه قرار گیرد و بورس مسیر رونق را در پیش گیرد. 

به عنوان یک تحلیل‌گر ترجیح می‌دهم سهامدار باشم و سرمایه‌گذاری در بورس را جذاب‌تر از سایر بازارها می‌دانم. با توجه به پیش‌خور کردن ریسک انتخابات آمریکا در قیمت‌ها، انتظار رشد بورس را دارم و پیشنهادم ورود به بازار سهام در قیمت‌های فعلی است. 

سهام جذاب با نگاه میان‌مدت کم نیست

مهدی زردوغی؛ مدیر عامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه صنعت و تجارت (گروه فیروزه) 

به عنوان یک کل، همچنان جا برای اصلاح دارد ولی در دل بازار سرمایه با توجه به گزارش‌های رسیده از شرکت‌ها در سامانه کدال حدودا 30 تا 40 درصد از شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاری ارزنده هستند. شرکتهای صادرات‌محور عموما از این دست هستند که سرمایه‌گذاران می‌توانند به صورت پله‌ای در این شرکت‌ها وارد شده و بازدهی دلاری مثبت در میان‌مدت و بلندمدت کسب کنند. با توجه به هیجانات بازار سرمایه به نظر می‌رسد که سرمایه‌گذاران باید احتیاط بیشتری در خرید سهام داشته باشند.

بازده قطعی دلاری در سهام پیدا می‌شود

علی نوریان؛ رئیس واحد مدیریت دارایی کیان

بازار سهام در قیمت‌های فعلی برای سرمایه‌گذاری از نظر بازدهی دلاری جذاب است هر چند ممکن است در کوتاه‌مدت دارای نوساناتی باشد، اما در بلندمدت قطعا بازار سرمایه بازدهی مناسبی را از نظر دلاری عاید سرمایه‌گذاران می‌کند. این قیمتهای سهام برای خرید توجیه‌پذیر است؛ البته نه همه بازار، بلکه گروه منتخبی از سهام و صنایع برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند. دخالت‌های برخی نهادها در بازار و ایجاد محدودیت‌ها برای آن باعث شد که قیمت‌ها دیرتر به سطوح مناسب برسد. با این حال در قیمت‌های فعلی سرمایه‌گذاری در این بازار توجیه‌پذیر است.

با چه نرخ دلاری خرید سهام منطقی است؟

مرتضی استهری؛ مدیر عامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ایده مفید

نرخ برابری دلار به ریال در بازار سرمایه بسیار مهم شده است. در آستانه انتخابات امریکا گروه‌های مختلف در بازار نرخ‌های متفاوتی را بابت این مولفه در نظر می‌گیرد. به نظر فروشندگان این بازار نرخ‌های پایین‌تر از 20 هزار تومان را برای دلار در نظر گرفته‌اند. با این حال من نرخ بین 20 تا 25 هزار تومان را برای سرمایه‌گذاری در بازار در نظر می‌گیرم. حتی با این نرخ نیز حدود 30 تا 40 درصد از شرکت‌های منتخب در بازار سرمایه برای سرمایه‌گذاری مناسب هستند. هرچند که عدم قطعیت درباره مولفه‌های مختلفی مانند تورم و سایر المان های اقتصاد کلان در کنار نرخ ارز باعث شده حرکت در بازار سرمایه یک مقدار مبهم باشد.

سهام جذاب است، ولی استراتژی خرید چه باشد؟

مهرزاد منتظری؛ مدیر سرمایه‌گذاری شرکت سبدگردان آگاه

سناریوهای بسیار زیادی پیش روی بازار سرمایه ایران وجود دارد. اما در آستانه انتخابات امریکا همچنان نرخ برابری دلار به ریال مهم‌ترین متغیر مد نظر سرمایه‌گذاران است. بازار سهام همانگونه که با هیجان به سمت صف‌های خرید و قله خود رفت با همان هیجان هم در مسیر اصلاح قیمت‌ها قرار گرفته است. سهامدارانی که این روزها سهام می‌فروشند همان کسانی هستند که در صفوف خرید و در هیجان از یکدیگر سبقت می‌گرفتند. به نظر می‌رسد از نظر هیجانی و رفتارشناسی در بازار سرمایه بسیار باید دقت کرد. این قیمت‌های بازار برای سرمایه‌گذاری مناسب است ولی در نظر داشته باشید که ممکن است به دلیل هیجانات بازار قیمت‌های پایین‌تری را هم ببینیم. بنابراین خرید پله‌ای در بازار سرمایه بهترین استراتژی فعلی محسوب می‌شود.